با بچه ای که مادرش را کتک می زند چه کنیم؟

اینکه فرزندتان به شما ضربه بزند، می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده و دلسردکننده باشد. برخی والدین از این رفتار فرزندشان احساس شرمساری و ناامیدی می‌کنند و بسیاری از آن‌ها نگران این هستند که در نقش والدینی خود ناکام باشند. اما این رفتار، چیزی است که اکثر کودکان گاه‌به‌گاه انجام می‌دهند و واکنش شما به این عمل، نقش مهمی در جلوگیری از تکرار و پیشرفت آن دارد. در ادامه این مطلب روانشناسی، به بررسی نحوه برخورد با چنین کودکانی می‌پردازیم.

• چرا کودکان کتک می زنند؟
• چرا کودک مادرش را کتک می زند؟
• 5 تکنیک طلایی وقتی کودک مادر خود را میزند
• علت کتک کاری بچه ها در مدرسه

چرا کودکان کتک می زنند؟

پرخاشگری و دست بزن داشتن در کودکان خردسال، یکی از مسائل رایج است که والدین با آن مواجه می‌شوند و برای رفع این مشکل باید اقداماتی انجام دهند. به عبارت دیگر، رفتارهای تهاجمی و ضربه زدن کودکان یکی از مشکلات متداول دوران کودکی است و والدین باید روش‌هایی برای مدیریت و حل این رفتارها به کار گیرند.

دلایل متعددی وجود دارد که باعث می‌شود کودکان والدین خود را بزنند. گاهی اوقات، این رفتار ناشی از ناتوانی آن‌ها در کنترل احساسات و بیان آن‌ها به شیوه‌ای اجتماعی قابل قبول است. کودکان ممکن است فاقد مهارت‌های لازم برای کنترل زبان و انگیزه‌های ناگهانی خود باشند و در نتیجه، بدون اینکه به عواقب اعمال خود فکر کنند، برای برآورده کردن نیازهایشان به ضرب و شتم متوسل شوند.

کتک زدن می‌تواند به عنوان ابزاری برای اعمال نفوذ نیز استفاده شود. برخی کودکان برای تحمیل نظر خود به دیگران، این روش را انتخاب می‌کنند. مثلاً، کودکی که پس از شنیدن پاسخ “نه” مادرش را می‌زند، ممکن است امیدوار باشد که با پرخاشگری و خشونت، نظر مادرش را تغییر دهد.

چرا کودک مادرش را کتک می زند؟

کتک زدن مادر توسط کودک یکی از رفتارهای نگران‌کننده است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. درک علل این رفتار می‌تواند به والدین کمک کند تا بهتر با آن مقابله کنند و راهکارهای مناسبی برای مدیریت آن بیابند. در ادامه به بررسی دلایل احتمالی این رفتار پرداخته می‌شود.

1. ناتوانی در کنترل احساسات

کودکان، به ویژه در سنین پایین، ممکن است ناتوانی در مدیریت و بیان احساسات خود داشته باشند. آن‌ها هنوز مهارت‌های لازم برای کنترل خشم، ناامیدی و دیگر احساسات منفی را نیاموخته‌اند. در نتیجه، ممکن است از طریق رفتارهای فیزیکی مانند کتک زدن، احساسات خود را بروز دهند.

2. نیاز به جلب توجه

گاهی کودکان به دلیل نیاز به توجه، دست به رفتارهای خشونت‌آمیز می‌زنند. اگر کودک احساس کند که نیازهایش نادیده گرفته می‌شود، ممکن است از روش‌هایی مانند کتک زدن برای جلب توجه والدین استفاده کند.

3. تقلید از رفتارهای خشونت‌آمیز

کودکان از محیط اطراف خود الگو می‌گیرند. اگر در خانه یا محیط‌های دیگر شاهد رفتارهای خشونت‌آمیز باشند، احتمال بیشتری دارد که خود نیز چنین رفتارهایی را نشان دهند. این تقلید می‌تواند ناشی از مشاهده رفتارهای خشونت‌آمیز والدین، برادران و خواهران یا حتی برنامه‌های تلویزیونی باشد.

4. مشکلات روانی و رفتاری

برخی کودکان ممکن است به دلیل مشکلات روانی و رفتاری مانند اختلال کم‌توجهی/بیش‌فعالی (ADHD)، اختلالات اضطرابی، یا مشکلات شناختی، رفتارهای خشونت‌آمیز نشان دهند. این کودکان ممکن است ناتوانی در استفاده از کلمات یا کنترل حالات روحی خود داشته باشند و به همین دلیل به رفتارهای فیزیکی متوسل شوند.

5. استفاده از خشونت به عنوان ابزار

بعضی کودکان یاد می‌گیرند که با استفاده از خشونت می‌توانند به خواسته‌های خود برسند. مثلاً اگر کودک متوجه شود که با کتک زدن می‌تواند توجه مادرش را جلب کند یا نظر او را تغییر دهد، ممکن است این رفتار را تکرار کند.

6. نداشتن مهارت‌های اجتماعی

کودکان ممکن است فاقد مهارت‌های اجتماعی لازم برای بیان نیازها و احساسات خود به شیوه‌ای مناسب باشند. این ناتوانی می‌تواند باعث شود که آن‌ها به جای استفاده از کلمات، از روش‌های فیزیکی مانند کتک زدن استفاده کنند.

5 تکنیک طلایی کنترل؛ وقتی کودک مادر خود را میزند

واکنشی که به کتک خوردن از فرزندتان نشان می‌دهید، بر احتمال تکرار این رفتار تأثیر می‌گذارد. در ادامه، چند تکنیک توضیح داده شده که به کمک آن‌ها می‌توانید به کنترل بهتر احساسات و رفتار فرزندتان کمک کنید.

قوانین خانه را مشخص کنید

در خانه قوانینی بر مبنای احترام وضع کنید. برای فرزندتان توضیح دهید که کتک زدن، لگد زدن، گاز گرفتن یا هرگونه رفتار تهاجمی ممنوع است.

هر زمان که لازم بود، قوانین خود را به شکلی مثبت بیان کنید. به جای اینکه بگویید: “کتک نزن”، بگویید: “با احترام رفتار کن”. فرزندتان را به طور کامل از این قوانین مطلع کنید تا مطمئن شوید که آن‌ها از عواقب نقض این قوانین آگاه هستند.

استفاده از پیامدها برای اجرای قوانین

اگر فرزندتان با وجود دانستن قوانین همچنان به کتک زدن ادامه می‌دهد، می‌توانید از روش‌های زیر برای جلوگیری از تکرار این عمل استفاده کنید:

زمان اختصاصی برای تنبیه: زمانی را تعیین کنید که کودک به عنوان تنبیه در اتاقش تنها باشد یا این زمان را با هم بگذرانید تا به او اطمینان دهید قصد دارید به او کمک کنید. هر دو روش به آرام کردن کودک کمک می‌کند و می‌تواند برای جلوگیری از تکرار کتک زدن مؤثر باشد. همچنین، به کودک می‌آموزد چگونه خود را آرام کند و از فضایی که در آن قرار گرفته فاصله بگیرد. این نکته بسیار مهم است که به او بیاموزید چگونه در این زمان فروکش کردن و آرام شدن می‌تواند احساسات و حالات روحی‌اش را تنظیم کند.

از دست دادن امتیاز: برخی کودکان ممکن است به تجربه عواقب شدیدتری نیاز داشته باشند. سلب امتیاز می‌تواند یک استراتژی انضباطی مؤثر باشد. با توجه به سن کودک، دسترسی او را به وسایل الکترونیکی یا اسباب‌بازی‌های خاص به مدت چند ساعت تا ۲۴ ساعت محدود کنید. هرچه سن کودک کمتر باشد، به زمان کمتری برای دوری از یک وسیله نیاز دارد.

جبران کردن: فرزندتان را وادار کنید تا برای جبران، کاری انجام دهد یا بنشیند و یک نقاشی درباره احساسش بکشد.

تقویت رفتارهای خوب با پیامدهای مثبت می‌تواند کودک‌تان را تشویق کند تا دیگر کتک نزند. برای مثال، می‌توانید به خاطر برخورد ملایم فرزندتان به او پاداش دهید. کارهایی را در طول روز برنامه‌ریزی کنید تا کودک‌تان بتواند به واسطه آن‌ها امتیازی برای رفتار خوبش دریافت کند.

آموزش رفتار مناسب

صرفاً گفتن “کتک نزن” به کودک‌تان کافی نیست؛ بلکه باید مهارت‌های کنترل خشم را نیز به او آموزش دهید. او را تشویق کنید تا وقتی احساس عصبانیت می‌کند، فعالیت‌هایی مانند کتاب خواندن، نقاشی کشیدن، نفس عمیق کشیدن یا رفتن به اتاقش را انجام دهد.

به کودک خود درباره احساساتی مانند غم، ناامیدی و خشم آموزش دهید. درباره اهمیت روش‌های صحیح برخورد با این احساسات با او صحبت کنید و به او کمک کنید تا راهکارهایی بیابد که بتواند به شکلی ایمن و صحیح با احساساتش کنار بیاید.

از تنبیه بدنی بپرهیزید

اگر از تنبیه بدنی استفاده کنید، کودک‌تان دچار سردرگمی می‌شود که چرا شما حق دارید کتک بزنید ولی او نمی‌تواند. این کار به جای اینکه به کودک بیاموزد خودش را کنترل کند، پرخاشگری او را تشدید خواهد کرد.

کودکان بیشتر از آنچه که به آن‌ها بگویید از رفتارهای شما می‌آموزند. شما الگوی رفتارهایی هستید که می‌خواهید در کودک‌تان ببینید. بنابراین، به او نشان دهید که چگونه با روش‌های مناسب با خشم، غم و ناامیدی‌اش کنار بیاید.

وقتی خوب برخورد می‌کند و شما را به آغوش می‌گیرد، به او بگویید که چقدر این نوع برخورد را دوست دارید و از او قدردانی کنید. همچنین، وقتی به حرف‌تان گوش می‌دهد و دست از کتک زدن برمی‌دارد، او را تشویق و تمجید کنید.

وقتی فرزندتان شما را می‌زند، با قاطعیت بگویید که کتک زدن ممنوع است و این کار باعث درد می‌شود. مدام از این پیام‌ها استفاده کنید تا به فرزندتان بیاموزید که کتک زدن عملی غیرقابل قبول است و شما نمی‌توانید آن را تحمل کنید.

از روانشناس کودک کمک بگیرید

اگر کودک بزرگی دارید که کتک می‌زند یا کودکی زیر ۶ سال دارید که پرخاشگری می‌کند، به دنبال راهکارهای حرفه‌ای از طریق دکتر روانشناس کودک باشید. درباره نگرانی‌های خود با متخصص صحبت کنید. او احتمالاً برای تعیین علل پرخاشگری و راه‌های مقابله با آن، کودک‌تان را مورد ارزیابی قرار خواهد داد.

گاهی اوقات، مشکلات زمینه‌ای می‌توانند به پرخاشگری کودکان کمک کنند. به عنوان مثال، احتمال کتک زدن در کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی یا بیش‌فعالی (ADHD) بیشتر است. همچنین، کودکان مبتلا به تأخیر شناختی یا تأخیر رشد ممکن است به دلیل ناتوانی در استفاده از کلمات یا کنترل حالات روحی خود، این رفتار را نشان دهند.

مشاوره با روانشناس کودک و نوجوان (کلیک کنید)

علت کتک کاری بچه ها در مدرسه

هرچند علت اصلی اینکه یک کودک دیگران را در مدرسه می‌زند می‌تواند متفاوت باشد، ولی عمدتاً به ترکیبی از مشکلات عاطفی، کمبود مهارت‌های اجتماعی، الگوهای نادرست، فشار گروهی و مشکلات خانوادگی برمی‌گردد. برای حل این مسئله، باید به دقت علت‌های اصلی را شناسایی و برطرف کرد و از طریق آموزش مهارت‌های اجتماعی، ایجاد محیط حمایتی و همکاری با مشاوران و معلمان، به کودک کمک کرد تا رفتارهای مناسب‌تری را جایگزین کند.

سخن پایانی

درک علل کتک زدن والدین توسط کودکان و استفاده از راهکارهای مناسب می‌تواند به والدین کمک کند تا با این مشکل به شکلی سازنده و مثبت برخورد کنند. تقویت مهارت‌های کنترل خشم، ایجاد قوانین روشن و مشخص، و بهره‌گیری از مشاوره تخصصی می‌تواند به بهبود رفتارهای کودک و تقویت رابطه والد-فرزند کمک کند. با رویکردی مهربانانه و آگاهانه، والدین می‌توانند نقش مهمی در شکل‌گیری رفتارهای مناسب‌تر در کودکان خود ایفا کنند.