3 روش برای درمان شب ادراری کودکان

شب ادراری کودکان به عنوان یک موضوع مهم و جالب توجه محققان و افراد سلامتی است. به شکلی نادر و یا متوسط در افرادی از گروه سنی کودکان و نوجوانان رخ می‌دهد. از آنجایی که خواب آرام و بی‌وقفه برای رشد و توسعه صحیح فیزیکی و روانی کودکان بسیار حائز اهمیت است، مسائل مربوط به شب‌ ادراری می‌تواند تأثیرات مخربی بر روی کیفیت زندگی آنان داشته باشند.

در این مقاله از مسیر آرامش دی با هدف بررسی علل، عوامل موثر و راهکارهای متنوعی که برای مدیریت و درمان این پدیده مطرح شده است، تدوین کرده‌ایم. بررسی این مسأله از جنبه‌های مختلف نظیر فیزیولوژی، روان‌شناسی و اجتماعی، نه تنها به درک عمیق‌تر از آسیب‌های احتمالی که برای کودکان ایجاد می‌شود، بلکه به بهبود روش‌های مداخله و مدیریت این مشکل نیز کمک می‌کند.

• شب ادراری کودکان چیست؟
• شب ادراری کودکان چقدر شایع است؟
• علائم شب ادراری چیست؟
• چه چیزی باعث شب ادراری در کودکان و بزرگسالان می شود؟
• درمان خانگی شب ادراری کودکان
• قطره برای درمان شب ادراری کودکان
• چند توصیه مهم برای والدین برای درمان فوری بی اختیاری ادرار در کودکان
• درمان شب ادراری در کودکان 12 ساله
• برای جلوگیری از شب ادراری چی بخوریم؟

شب ادراری کودکان چیست؟

شب ادراری کودکان یک حالت ادرار کنترل نشده در کودکان در شب به دلیل از دست دادن کنترل مثانه است. شب ادراری وضعیتی است که در کودکان تا سن خاصی، طبیعی تلقی می شود و به عنوان بخشی از فرآیند آموزش توالت تلقی می شود.

با این حال، مشکل شب ادراری که در سنین بالاتر دیده می شود، موضوع مهمی است که ممکن است نشان دهنده برخی مشکلات سلامتی باشد و نیاز به بررسی دقیق دارد، اگرچه مشکل شب ادراری در پسران و دختران، به ویژه در سنین 3 تا 5 سالگی شایع است.

ممکن است تا سنین بالاتر در مردان ادامه یابد. خطر ابتلا به مشکلات شب ادراری در کودکانی که سابقه خانوادگی شب ادراری دارند، نسبت به بقیه افراد جامعه بیشتر است. به همین ترتیب، شب ادراری در کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش فعالی شایع تر است. علاوه بر اقدامات مختلفی که باید برای کنترل مشکل انجام شود، حمایت خانواده از کودک، تشویق کودک به یافتن راه حل به جای تنبیه او، جستجوی راه حل از طریق همکاری والدین و فرزند بسیار مهم است. حتی در صورت لزوم از متخصصان بهداشت کمک بگیرید.

شب ادراری کودکان چقدر شایع است؟

شب ادراری برای بسیاری از کودکان یک تجربه معمول است که ممکن است تا سنوات نوجوانی ادامه داشته باشد. حدود یک سوم از کودکان چهار ساله و یک کودک از هر ده نفر در سن شش سالگی، تجربه شب ادراری را دارند و این نسبت تا سن ده سالگی به یک کودک از هر بیست نفر کاهش می‌یابد.

مهم است که از طرف والدین و مربیان به کودکان اطمینان داده شود که این مشکل بسیار رایج است و آن‌ها تنها نیستند که با آن مواجه هستند. همچنین، باید به آنها یادآوری شود که این مشکل به مرور زمان بهبود می‌یابد و اکثر موارد در دوران نوجوانی از بین می‌رود.

برای کودکان کوچک‌تر، اطلاع دادن به آنها که همکلاسی‌های دیگری نیز ممکن است با این مشکل مواجه باشند، می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس و کاهش احساس خجالت آنها کمک کند. همچنین، ارائه حمایت و انگیزه به کودکان برای همکاری در رسیدن به راه‌حل‌های درمانی می‌تواند مفید باشد.

علائم شب ادراری چیست؟

بی اختیاری ادرار شبانه که بیشتر در کودکان 3 تا 7 ساله دیده می شود، با آموزش توالت و الگوهای خواب که از کنترل مثانه حمایت می کند، از بین می رود. با این حال، در صورت وجود علائم زیر، شب ادراری غیر طبیعی تلقی می شود و ممکن است نیاز به مشورت با پزشک باشد:

• ادامه بی اختیاری ادرار در کودکان بالای 7 سال
• رفتار شب ادراری چند ماه پس از ناپدید شدن دوباره عود می کند.
• شکایت سوزش هنگام ادرار کردن
• تکرر ادرار در طول روز
• تشنگی مکرر
• تیره شدن رنگ ادرار
• ادرار خونی یا ادرار صورتی رنگ
• بی اختیاری ادرار همراه با یبوست
• خروپف یا توقف تنفس برای مدت طولانی در طول خواب

چه چیزی باعث شب ادراری در کودکان و بزرگسالان می شود؟

شب ادراری یا اَکوپرسیس (Enuresis) در کودکان و بزرگسالان می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد که می‌توان به برخی از آنها اشاره کرد:

1. فرایند توسعه طبیعی: برخی از کودکان ممکن است به دلیل فرایند توسعه طبیعی بدن، از جمله توسعه کامل کنترل مثانه، ناتوانی در کنترل ادرار شبانه دارای شب ادراری باشند. این مسئله معمولاً به مرور زمان بهبود می‌یابد.
2. عوامل روانشناختی: استرس واضطراب، و تغییرات در زندگی کودک مانند ورود به مدرسه جدید، تغییرات خانوادگی و … می‌تواند عوامل موثر بر بی اختیاری ادرار شبانه در کودکان باشند.
3. عوامل ژنتیکی: شب ادراری کودکان ممکن است به عنوان یک مسأله خانوادگی از نظر ژنتیکی انتقال یابد.
4. اختلالات خواب و بیداری: : برخی از کودکان ممکن است دارای اختلالات خوابی باشند که می‌تواند به بی اختیاری ادرار شبانه کودکان منجر شود، از جمله بیدار شدن ناگهانی از خواب، وجود رویاهای ترسناک یا همچنین مشکلات خواب عمیق.
5. مشکلات دستگاه ادراری: اختلالاتی مانند التهاب مثانه، عفونت‌های مجاری ادراری، نارسایی مثانه و … می‌توانند علت این رفتار در کودکان باشند.
6. مسائل مربوط به هورمون‌ها: مشکلات مربوط به تولید هورمون آنتی‌دیورتیک (ADH) که مسئول کنترل میزان ادرار در شب است، ممکن است در برخی از کودکان، شب ادراری را تسهیل کند.
7. عوامل محیطی: مواردی مانند محیط خواب نامناسب، سرما، حرارت بالا و مصرف مواد محرک مانند کافئین نیز می‌تواند بر شب ادراری کودکان تأثیر بگذارد.
8. یبوست: در صورت یبوست طولانی مدت، از دست دادن عملکرد عضلات مسئول کنترل اجابت مزاج ممکن است رخ دهد. از آنجایی که همان گروه عضلانی با کنترل مثانه مرتبط است، یبوست ممکن است با بی اختیاری ادرار نیز همراه باشد.
9. دیابت: در دیابت کنترل نشده، سطح بالای قند خون می تواند میزان قند موجود در ادرار را افزایش دهد و باعث کم آبی بیشتر بدن شود. این امر ممکن است مقدار ادرار را افزایش دهد، ظرفیت مثانه را تحت فشار قرار دهد و در نهایت منجر به بی اختیاری ادرار شود.
10. آپنه خواب: آپنه خواب هنگامی که تنفس برای مدت معینی در طول خواب متوقف شود، به آن آپنه می گویند. اگرچه آپنه به طور کلی در افراد سالم دیده می شود، اما زمانی که دفعات و مدت آن افزایش می یابد باعث ایجاد اختلالات خاصی می شود. آپنه خواب ممکن است در کودکان مشاهده شود، به ویژه در نتیجه بزرگ شدن لوزه ها یا آدنوئیدها. اختلال شب ادراری ممکن است از علائم آپنه خواب باشد.
11. بزرگ شدن غده پروستات: بزرگ شدن غده پروستات در مردان مسن ممکن است باعث بدتر شدن غیرقابل برگشت در ساختار مثانه و مشکل در ادرار شود. این ممکن است عملکرد انقباضی مثانه را مختل کند و منجر به بی اختیاری ادرار نشت کننده شود.
12. مراحل پایانی مشکلات عصبی: تخریب بافت های مغز مسئول کنترل مثانه در نتیجه اختلالات عصبی مختلف مانند سکته مغزی ممکن است باعث اختلال بی اختیاری ادرار شود.

در هر صورت، برای تشخیص دقیق و مشخص کردن دلایل بی اختیاری ادرار، مشاوره با پزشک متخصص، به ویژه اگر مشکل به مدت طولانی ادامه داشته یا با مشکلات دیگری همراه باشد، ضروری است.

درمان خانگی شب ادراری کودکان

1. انگیزه دادن به کودک

بیشتر کودکان نیازی به پاداش برای تشویق آنها به شرکت در درمان ندارند – چشم‌انداز یک تخت خشک منظم معمولاً کافی است.

ممکن است ایجاد یک جدول ثبت شبانه‌روزی از شب‌های خشک و مرطوب مفید باشد. کودک شما باید خودش جدول را تهیه کند و روش تکمیل آن را انتخاب کند. برخی از کودکان دوست دارند برای شب‌های خشک ستاره یا استیکر بگذارند، یا آن را رنگ کنند یا نقاشی کنند. یک چیزی را انتخاب کنید که با علاقه‌های کودک شما همخوانی داشته باشد، به عنوان مثال، استیکرهای فوتبال؛ جداول معمولاً به تنهایی موفقیت چندانی ندارند، اما در ترکیب با سایر درمان‌ها می‌توانند بسیار مفید باشند.

2. کنترل مصرف مایعات

مهم است که کودک شما در طول روز مقدار زیادی مایع مصرف کند که به طور یکنواخت منتشر شود. سعی نکنید مصرف مایعات کودک را در شب محدود کنید، زیرا این کار کمکی نمی‌کند و حتی می‌تواند فرآیند خشک شدن در شب را به تأخیر اندازد. با این حال، در آخر شب از مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین (قهوه، چای، شکلات داغ، نوشیدنی‌های نساجونی حاوی کافئین مانند کولا و غیره) پرهیز کنید.

3. استفاده از آلارم‌های شب‌ ادراری

آلارم‌های شب‌های ادراری به عنوان ابزار مفید و موثری در درمان اولیه شب‌ ادراری شناخته می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که این آلارم‌ها به 80 درصد از کودکان کمک می‌کنند که خشک بخوابند، و بیشتر کودکان به همان ترتیب خشک می‌مانند. کودکانی که از آلارم‌ها استفاده می‌کنند، کمتر احتمال دارند که به وضعیت اولیه برگردند در مقایسه با کودکانی که دارو می‌خورند. کودکی که از آلارم شب‌ ادراری استفاده می‌کند، نیاز به خانواده‌ای حمایتی و محترم دارد زیرا ممکن است به مدت شش تا هشت هفته طول بکشد تا کار کند

قطره برای درمان شب ادراری کودکان

برای درمان این اختلال در کودکان از قطره‌هایی که معمولاً شامل هورمون آنتی‌دیورتیک (ADH) می‌باشد، استفاده می‌شود. این هورمون مسئول کنترل میزان ادرار در کودکان است، به‌طوری‌ که با افزایش آن در بدن، میزان ادرار در شب کاهش می‌یابد. این قطره‌ها معمولاً تحت نام‌های تجاری مختلف مانند “Desmopressin” عرضه می‌شوند.

تاکنون، این قطره‌ها به عنوان یکی از روش‌های موثر برای کنترل شب ادراری در بسیاری از کودکان شناخته شده‌اند. با این حال، قبل از استفاده از هر نوع دارویی، مهم است که با پزشک کودکان مشورت کرده و همه جوانب مرتبط با مصرف دارو را بررسی کنید، از جمله دوز، عوارض جانبی و زمانی که باید دارو مصرف شود. همچنین، ممکن است پزشک شما ترکیب متداول داروها و روش‌های درمانی دیگر را برای مدیریت مشکل شب ادراری در کودکان شما توصیه کند.

چند توصیه مهم برای درمان فوری شب ادراری کودکان

این توصیه‌های عمومی برای مدیریت و درمان شب ادراری کودکان بسیار مفید هستند:

1.صبر و تشویق: مهمترین نکته این است که صبور باشید و کودک خود را تشویق کنید. مجازات یا مسخره کردن برای ادرار کردن در تخت تنها موجب تشدید مشکل می‌شود. به کودک خود اطمینان دهید که شما و سایر اعضای خانواده با وجود این مسئله، او را به عنوان یک فرد عادی و قابل قبول می‌بینید.

2. مشارکت کودک: کودک باید به طور فعال در برنامه درمانی خود شرکت کند تا به نتایج مطلوب دست یابد. در شب‌های خوب، تشویق کننده باشید و در شب‌های بد، سعی کنید او را از بروز حوادث دلسرد نگه دارید و او را بهبود بخشید.

3. استفاده ازپوشک بچه: اگر کودکتان را در شب با پوشک بچه ببندید تا از شستشوی بیشتری صرفه‌جویی کنید، احتمالاً او تا زمانی که این روش ادامه دارد، خشک نخواهد شد.

4. استفاده از پوشش‌های محافظ: ممکن است بخواهید از پد‌ها و پوشش‌های مختلف برای محافظت از تخت و بالشت در حالتی که کودکتان هنوز شب ادراری دارد استفاده کنید. همچنین، پد‌های زیرلباسی وجود دارد که می‌توانید برای مواقع خاصی مانند اردوهای مدرسه، تعطیلات و مسافرت استفاده کنید.

درمان شب ادراری در کودکان 12 ساله

برای درمان بی اختیاری ادرار شبانه در کودک 12 ساله، می‌توانید از آلارم‌های شب‌ ادراری استفاده کنید که به کودک کمک می‌کند، هنگامی که باید به دستشویی برود، بیدار شود. همچنین، اطمینان حاصل کردن از اینکه کودک قبل از خواب به دستشویی می‌رود و کمتر مایعات مصرف می‌کند نیز می‌تواند کمک کننده باشد. در برخی موارد، پزشک می‌تواند داروهای خاص یا روش‌های دیگری را نیز توصیه کند. همچنین، حمایت و تشویق از کودک در طول فرآیند درمان بسیار مهم است.

برای جلوگیری از بی اختیاری شبانه ادرار چی بخوریم؟

برای کمک به کنترل شب ادراری، می‌توانید به برخی از رژیم‌های غذایی و مواد خوراکی خاص توجه کنید که ممکن است به کنترل ادرار کمک کنند. در زیر چند نکته‌ برای تغذیه مناسب به منظور جلوگیری از شب ادراری آورده شده است:

چی بخورید:

1. مواد غذایی دارای فیبر: مصرف مواد غذایی دارای فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات می‌تواند به سلامت دستگاه گوارش کمک کند و از احتمال تنش در مثانه کاسته شود.
2. مصرف مواد غذایی با مقدار مناسب مایعات: می‌توانید از میوه‌ها و سبزیجاتی که مقدار زیادی آب دارند مانند هندوانه، خیار، گوجه فرنگی و کدو استفاده کنید تا به مصرف مایعات بپردازید.
3. مواد غذایی دارای پتاسیم: پتاسیم به عنوان یک معدن مهم در تنظیم فعالیت عضلات، از جمله عضلات مثانه، می‌تواند مفید باشد. می‌توانید مواد غذایی مانند موز، آووکادو، سبزیجات تازه و سبزیجات خشک مانند اسفناج و کاهو را مصرف کنید.

چی نخورید:

1. مواد محرک مانند کافئین: مصرف موادی مانند قهوه، چای، نسکافه و بعضی از نوشیدنی‌های انرژی‌بخش ممکن است باعث افزایش تولید ادرار شده و شب ادراری را تشدید کند.
2. مواد شیرین‌کننده‌های مصنوعی: برخی از مواد شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام و سوربیتول ممکن است ادرار را تحریک کنند. بهتر است از مواد شیرین‌کننده‌های طبیعی مانند عسل یا شیرینی‌های متعارف استفاده کنید.
3. مواد غذایی حاوی الکل: مصرف الکل می‌تواند به عنوان یک ماده دیورتیک عمل کرده و تولید ادرار را افزایش دهد، بنابراین از مصرف آن در ساعت‌های قبل از خواب بهتر است پرهیز کنید.

با این حال، همیشه مهم است که با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر مشکل شب ادراری به طور مداوم ادامه دارد یا با مشکلات دیگری همراه باشد.

نتیجه گیری

1. شایع بودن: شب ادراری کودکان بسیار رایج است و بسیاری از کودکان در سراسر جهان با آن روبرو می‌شوند.
2. موقت بودن: برای بیشتر کودکان، شب ادراری کودکان یک مسئله موقت است و به مشکلات دائمی منجر نمی‌شود.
3. حمایت خانوادگی: اعضای خانواده باید حمایت کننده باشند و از انتقاد خودداری کنند تا به کودکان کمک کنند که با شب‌های ادراری مقابله کنند.
4. گزینه‌های درمانی: آلارم‌های شب‌ادراری معمولاً گزینه اول درمان هستند و بسیار موثر هستند. در صورت عدم موفقیت آلارم‌ها به تنهایی، می‌توان دارو را در نظر گرفت.